Το Πολυτεχνείο τότε και σήμερα

Προσωπικά, απέφευγα και αποφεύγω να μιλώ για την επέτειο του Πολυτεχνείου, αν και ανήκω σ' εκείνη τη γενιά και την περίοδο εκείνη δεν ήμουν αμέτοχος, “ασχολούμενος με τις σπουδές μου”… Στο εξωτερικό όπου βρισκόμουν, συμμετείχα σε αντιδικτατορικές οργανώσεις και στην αντιδικτατορική δράση.

Ανήκω σε αυτούς, που θεωρούν ότι από τα πρώτα χρόνια μετά την πτώση της χούντας, η υπόθεση της εξέγερσης του Πολυτεχνείου χρησιμοποιήθηκε από πάρα πολλούς για ίδιον όφελος, ακόμη και από αυτούς που εκείνη την περίοδο της εξέγερσης «δεν είχαν χρόνο» να ασχοληθούν με την αντίσταση κατά της δικτατορίας.

Το Πολυτεχνείο, χρησιμοποιήθηκε από την περίοδο της Μεταπολίτευσης  έως και της ημέρες μας «δια πάσαν νόσον» από πολλούς, που αλλοίωσαν το βαθύ νόημά του. Οι καταλήψεις της Νομικής και στη συνέχεια του Πολυτεχνείου, ήταν κορυφαίες πράξεις αντίστασης κατά ενός δικτατορικού καθεστώτος. Την περίοδο της Μεταπολίτευσης, οι καταλήψεις χρησιμοποιήθηκαν -κυρίως από μικρές μειοψηφίες- ως μόδα για κάθε αίτημα, δίκαιο ή άδικο. Ακόμη και στα σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης. «Εύκολες λύσεις» χωρίς ρίσκο, αλλά και απουσία πολιτικής σκέψης. Διότι, απολιτικοποίησε και συνεχίζει να απολιτικοποιεί τις επόμενες γενιές, οι οποίες δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τη διαφορά μεταξύ της δικτατορίας και της δημοκρατίας. Η απολιτικοποίηση αυτή οδηγεί στον λαϊκισμό και αυτός ανοίγει το δρόμο για τον ναζισμό. Μήπως δεν το βλέπουμε σήμερα;...

«Αύριο – καθόλου απίθανο – μια μελλοντική δικτατορία να οικειοποιηθεί την επέτειο του Πολυτεχνείου ως σύμβολο αντιστάσεως εναντίον των αντιπάλων της». Την αγωνία αυτή εξέφρασε ο μεγάλος Μάνος Χατζιδάκις, σε άρθρο του στο περιοδικό «Τέταρτο», τευχ. 8, Δεκέμβριος 1985. Σε άλλο σημείο του άρθρου του, αναφέρει: “Έτσι και οι γιορτές του Πολυτεχνείου κατέληξαν σε εκτόνωση, σε κομματικό σφετερισμό και σε συνθήματα άσχετα από το ιδεολογικό περιεχόμενο των γεγονότων που η μνήμη τους συνέθεσε τους επί “εθνικού” επιπέδου εορτασμούς της επετείου. 12η σήμερα, 30ή μεθαύριο, 50ή... και θα χαθεί μες στην ανυποληψία των μελλοντικών στολών και επετείων με μερικά λογίδρια στα σχολεία και παρελάσεις στους ασφαλτοστρωμένους δρόμους των ενόπλων δυνάμεων, διαολοστέλνοντας οι στρατιώτες τη γιορτή και την ταλαιπωρία των παρελάσεων, κάτω απ’ τις επίπονες προετοιμασίες και τις στερήσεις των αδειών τους. Όμως το τραγικό δεν είναι αυτό. Το τραγικό είναι που κάθε κυβέρνηση βρίσκει τον τρόπο να συνδεθεί κατευθείαν με τις επετείους αυτές, αγνοώντας τα αληθινά μηνύματα των γεγονότων που τις συνέθεσαν. Θα θυμάστε τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και την επί επταετίαν χούντα του και με πόση άνεση οικειοποιούντο τις εθνικές εορτές της 25ης Μαρτίου και της 28ης Οκτωβρίου. Τις ίδιες γιορτές στις οποίες οι εφημεριδογράφοι σήμερα ανακαλύπτουν σοσιαλιστικές τάσεις και προθέσεις των πολεμιστών προγόνων μας του ’21 και του ’40. Γι’ αυτό νιώθω την ανάγκη να εκμυστηρευτώ. Σέβομαι βαθιά αυτές τις γιορτές γι’ αυτούς που χάθηκαν κι όχι για τους εναπομείναντες που προσπαθούν να τις επωφεληθούν στο έπακρον.”

Την ίδια περίοδο, ο σεμνός ποιητής της Αριστεράς, Μανόλης Αναγνωστάκης, εξέφρασε με τον δικό του τρόπο την αγωνία του για την παραποίηση του νοήματος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου: «Αυτή η ανεξέλεγκτη και χειμαρρώδης αντιστασιολογία, πόσω μάλλον από ανθρώπους που όψιμα ανακάλυψαν αυτό το ορυχείο, ομολογώ ότι με εκνευρίζει λίγο, με μελαγχολεί. Δεν διέπομαι από κανένα πνεύμα ρεβανσισμού και δεν αισθάνομαι καλά σε ένα κλίμα φραστικού παλικαρισμού που γίνεται εκ του ασφαλούς, βέβαια. Είμαι ξένος σε αυτό το κλίμα. Κυρίως με ενοχλεί ο στόμφος, τα μεγάλα λόγια, η καθυστερημένη επίδειξη τίτλων και ευσήμων που για μένα ελάχιστοι τα δικαιούνται και αυτοί είναι εκείνοι που δεν τα προβάλλουν. Η ιστορία πλαστογραφήθηκε, εξευτελίστηκε, παραποιήθηκε. Το θέμα είναι να μην ξαναγράψουμε μια ιστορία πάλι με αποσιωπήσεις, εν ονόματι σκοπιμοτήτων δικών μας αυτή τη φορά. Αυτό μας ρίχνει σε έναν φαύλο κύκλο λειψής ενημέρωσης και κακής πληροφόρησης των νεώτερων γενιών.»

Τι θα μπορούσαμε να προσθέσουμε στα λόγια των δύο αυτών μεγάλων διανοητών της σύγχρονης Ελλάδας, οι οποίοι, διαθέτοντας μια εκπληκτική συναισθηματική ευφυΐα, με μοναδική ικανότητα αποκρυπτογράφησαν με ευαισθησία την πραγματικότητα, προέβλεψαν  τις συνέπειες που είχε στην ελληνική κοινωνία ο σταδιακός απο-πολιτισμός της, η κυνικότητα της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας και κυρίως η συνθηκολόγηση της κοινωνίας που συναίνεσε στην κατεδάφιση του αξιακού της συστήματος;

Σήμερα, καθώς η χώρα βιώνει την οικονομική και πολιτική κρίση, καθώς ο λαός έχει λυγίσει κάτω από το βάρος των μέτρων, της ανεργίας και της φτώχειας, οι δυνάμεις του λαϊκισμού, ανεξαρτήτου χρώματος, βρίσκουν  πρόσφορο έδαφος για την χωρίς όρια εκμετάλλευση της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Και πολλοί ξεχνούν: Η εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, ήταν η κορυφαία πράξη αντίστασης κατά της χούντας, της δικτατορίας. Σήμερα, παρά την μεγάλη κρίση που διανύουμε, έχουμε δημοκρατία. Στις δημοκρατίες, υπάρχει το δικαίωμα της απεργίας, των διαδηλώσεων, της διαμαρτυρίας, της διαφορετικής άποψης. Στις δημοκρατίες, υπάρχουν καλές και κακές κυβερνήσεις, τις οποίες ο λαός μπορεί να τις αλλάξει ή να τις ξαναψηφίσει…